Pse ekziston Bitcoin?
Bitcoin ekziston si një përgjigje ndaj krizës financiare globale të vitit 2008 dhe si një alternativë ndaj sistemit financiar tradicional që konsiderohet i centralizuar, i paefikas dhe shpesh i manipuluar nga qeveritë dhe bankat qëndrore. Qëllimi i tij ishte të krijonte një monedhë digjitale të decentralizuar, të sigurt, të pakontrollueshme nga ndonjë autoritet qendror dhe të verifikueshme nga kushdo përmes teknologjisë blockchain.
Në bllokun e parë të rrjetit Bitcoin (Genesis Block), është futur një mesazh që thotë:
"The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks"
Ky ishte një mesazh i qartë proteste ndaj mënyrës se si sistemi financiar po menaxhonte krizën.
Kush ishte ideatori i BTC?
Bitcoin u shpik nga një person (ose grup personash) nën pseudonimin Satoshi Nakamoto. Identiteti i vërtetë i tij/tyre mbetet ende i panjohur. Ai u shfaq në vitin 2008 nëpërmjet një letre (whitepaper) që shpjegonte idenë e një sistemi monetar elektronik peer-to-peer, dhe pastaj në vitin 2009 lëshoi versionin e parë të softuerit Bitcoin. Satoshi u tërhoq nga projekti në vitin 2010 dhe që nga ajo kohë nuk ka komunikuar më publikisht.
Si lindi ideja e Bitcoin?
Ideja lindi nga diskutimet në komunitetet cypherpunk, që për dekada kishin punuar në krijimin e një sistemi të sigurt dhe privat për pagesa digjitale. Satoshi kombinoi zgjidhje teknologjike ekzistuese si:
Ai zgjidhi për herë të parë problemin e "double spending" pa pasur nevojë për një ent qendror.
Në cilin vit dhe datë u lançua live BTC?
Bitcoin u lançua live më 3 janar 2009, kur Satoshi Nakamoto minoi bllokun e parë të rrjetit, i njohur si:
Genesis Block ose Block 0
Rrjeti u bë funksional me versionin 0.1 të softuerit Bitcoin që u publikua më 9 janar 2009. Transaksioni i parë i vërtetë BTC ndodhi më vonë gjatë atij viti midis Satoshi dhe Hal Finney.
Çfarë smart kontrate ka Bitcoin?
Bitcoin nuk ka smart contract të avancuara si Ethereum. Ai përdor një gjuhë skriptimi të thjeshtë dhe të kufizuar që lejon funksione bazike si:
Bitcoin është krijuar si "sound money" dhe jo si platformë për aplikacione komplekse. Megjithatë, projekte si Rootstock (RSK) dhe Stacks tentojnë të sjellin smart contracts në Bitcoin përmes zinxhirëve anësorë (sidechains).
Sa blloqe janë minuar deri tani?
Blloqet në Bitcoin minohen çdo 10 minuta mesatarisht, që i bie rreth 144 blloqe në ditë.
Që nga 3 janari 2009 e deri në korrik 2025, janë minuar mbi:
850,000 blloqe
(Mund të kontrollosh numrin e saktë në faqet si blockchain.com ose mempool.space.)
Si ka reaguar çmimi i BTC në ciklet e tij 4-vjeçare?
Bitcoin ndjek ciklet 4-vjeçare, të lidhura me ngjarjen e "Halving" (kur shpërblimi për minatorët përgjysmohet). Këto cikle kanë pasur kulme dhe rënie të mëdha. Ja përmbledhja:
Ciklet 4-vjeçare të Bitcoin – Historia e rritjes dhe rënieve më të mëdha
Cikli i parë (2009–2012)
• Çmimi fillestar: ~$0.003
• All-Time High (ATH): ~$30 (qershor 2011)
• Rënie pasuese: ~$2
Cikli i dytë (2012–2016)
• Halving: Nëntor 2012
• ATH: ~$1,200 (dhjetor 2013)
• Bear market: ~$200 (2015)
Cikli i tretë (2016–2020)
• Halving: Korrik 2016
• ATH: ~$20,000 (dhjetor 2017)
• Bear market: ~$3,200 (dhjetor 2018)
Cikli i katërt (2020–2024)
• Halving: Maj 2020
• ATH: ~$69,000 (nëntor 2021)
• Rënie: ~$15,500 (nëntor 2022)
Cikli i pestë (2024–2028)
• Halving: 19 prill 2024
• ATH deri më tani: ~$122,000 (qershor 2025)
• Çmimi aktual (30 korrik 2025): $108,000–$123,000
• Narrativat dominuese: ETF-të në SHBA, rritja e përdorimit të Bitcoin si kolateral, tokenizimi i aseteve dhe roli i tij si rezervë monetare globale.
Kush janë sot holder-at më të mëdhenj të BTC?
1. Satoshi Nakamoto
2. Institucione dhe kompani
3. Platforma dhe bursa
4. Qeveri
5. Minatorët e hershëm
