Web3 nuk është problem teknologjik. Është problem sjelljeje.
Çfarë është e decentralizuar dhe çfarë nuk është?
Kjo është ajo që shumë përdorues të kriptos ende nuk e kuptojnë plotësisht.
Nëse ke BTC në Binance, aseti mund të jetë i decentralizuar, por ti si përdorues je i centralizuar.
Pra jo, jo çdo përdorues kripto po ndihmon decentralizimin.
Po, Binance ofron një portofol Web3. Por shumica e përdoruesve janë ende në Binance Web2.
Vetëm kjo të tregon: shoqëria nuk është gati për të qenë e decentralizuar.
Nga një sjellje njerëzore në tjetrën, në të gjithë botën, ndryshime të tilla ndodhin përmes një brezi.
Jo përmes një viti. As përmes pesë.
Ata nuk ndërtuan vetëm produkt. Ata kuptuan mendësinë evropiane.
E përqafuan rregulloren përpara se të bëhej trend.
E kuptuan diçka që shumë e harrojnë:
Në Evropë, besimi vjen përpara inovacionit.
Ti mund ta quash Web2.5.
Unë e quaj kuptim të njeriut.
Dhe kjo nuk është dobësi — është strategji.
Përveç Binance, nuk do të përmend emra.
Kam jetuar mjaftueshëm për të ditur:
E vërteta nuk ka nevojë për “name-dropping.”
Nëse ajo që po them është reale, ti e di saktësisht kujt i përket.
Tani le të flasim për “mrekullinë” që po presim —
aprovimin e Ethereum ETF spot.
Miratuar por jo aktive do të thotë një gjë:
Nuk është mjaftueshëm e miratuar.
Por hajde të jemi të sinqertë:
ETF-të janë krejtësisht të centralizuara.
Pse?
Krijohen dhe menaxhohen nga entitete të centralizuara: BlackRock, Fidelity, VanEck
Miratohen nga rregullatorë të centralizuar: SEC, ESMA
Tregtohen në bursa të centralizuara: Nasdaq, NYSE
Ruhen nga platforma të centralizuara: Coinbase, BitGo
Aksesohet përmes kanaleve të centralizuara: banka, brokerë, llogari pensioni
Pa vetë-ruajtje. Pa portofol. Ti nuk ke kripto — ke aksione.
“T’i thuash një ETF-je ‘adoptim i kriptos’ pa shpjeguar kurrë sa e centralizuar është? Pa përdor fjalë që një student, një mësuese ose një grua që pastron mund t’i kuptojë?
Kjo nuk është adoptim.
Kjo është përjashtim.”
Ne themi që po krijojmë kripto për të gjithë,
por ofrojmë zgjidhje të kartelizuara të ambalazhuara me hype.
Një gjysmë e vërtetë nuk është e pafajshme.
Është manipulim.
Bazuar në çfarë? Në mua.
Ky është rregulli im.
Sepse në momentin që e shtrembëron të vërtetën,
ajo nuk është më edukim — është mashtrim.
…me ata që kanë pretenduar se po edukonin “në emër të Web3” për dekadën e fundit.
Ata jo vetëm që premtuan shumë, por ndanin gjysmë të vërteta.
Shitën “decentralizimin” si produkt,
pa u përballur kurrë me problemin e vërtetë:
Kujt i interesojnë çelësat privatë?
Jo shumicës.
Një pjesë e vogël, po — ata janë me çelësa që 10–11 vjet.
Por shumica?
Përdorëm 10 vjet duke bërtitur “Not your keys, not your coins.”
Por sapo dikush i humbte… humbiste gjithçka.
Ky mesazh kurrë nuk do të sillte masat në Web3.
I trembi njerëzit që kishin ndërtuar pasuri ndër breza.
Bëri më shumë dëm sesa mirë.
Po, Web3 është open-source.
Të gjithë mund të shihnin monedhat e humbura.
Por një herë që humb çelësin?
Kursimet dhe e ardhmja jote janë zhdukur.
Bukurore. Dhe tragjike.
Mund të pyesësh:
“Shipi, është Bitcoin i decentralizuar apo jo?”
Po.
Bitcoin është i decentralizuar.
Por në ekonomi kemi një fjalë: monopol.
Dhe BTC është rrezikshëm pranë të qenit një.
Sërish — mbetet i decentralizuar.
Dhe gjithmonë do të jetë.
“A di me kodu?” më pyeti dikush.
Thashë: “Gati hiç.
Por di si të lexoj kodin.”
Dhe të dish ta lexosh kodin…
do të thotë të dish të lexosh mes rreshtave.
Më shumë njerëz të edukuar = më pak humbje
Më pak humbje = më shumë besim
Më shumë besim = më shumë njerëz në Web3
Dhe më shumë njerëz në Web3?
Kjo është rruga e vetme për të kaluar nga Web2 në Web3.
Për disa, shkrimet e mia mund të tingëllojnë të ashpra.
Por nëse vërtet je këtu për sistemin,
do të ndihesh i lehtësuar që më në fund dikush po përdor logjikë të ëmbël për të thënë atë që ka kohë që duhej të thuhej.
